Panduri: Gürcü halk müziğinde organolojik ve kültürel bir inceleme

Öz

Panduri, Gürcü halk müziğinde önemli bir yere sahip olan geleneksel bir telli çalgıdır. Gürcistan’ın çok sesli müzik geleneği içinde Panduri, hem müzikal hem de kültürel açıdan derin bir öneme sahiptir. UNESCO tarafından Somut Olmayan Kültürel Miras olarak tanınan Gürcü müziği, Panduri ile zenginleşmiş ve bu enstrüman, Gürcü kimliğinin önemli bir sembolü haline gelmiştir. Bu çalışmanın amacı, Panduri'nin tarihsel kökenlerini, yapısal özelliklerini ve Gürcü müzik eğitimindeki rolünü incelemektir. Araştırma, nitel yöntemle yürütülmüş ve betimsel araştırma türlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Literatür taraması yoluyla Panduri’nin farklı bölgelerdeki varyasyonları, yapısal özellikleri ve müzik eğitimindeki yeri araştırılmıştır. Ayrıca, çeşitli akademik kaynaklardan elde edilen verilerle Panduri’nin tarihsel gelişimi değerlendirilmiştir. Panduri’nin Gürcistan’ın farklı bölgelerinde kullanımında belirgin müzikal çeşitlilikler bulunmuştur. Kaheti’de daha küçük ve ince yapılı bir Panduri kullanılırken, Svaneti bölgesinde daha büyük ve kalın yapılı bir tür tercih edilmektedir. 1934 yılında yapılan yeniliklerle, 12 perdeli Panduri modeli geliştirilmiş ve klasik müzikte de kullanım alanı bulmuştur. Panduri, düğünler, cenaze törenleri ve dini ritüellerde önemli bir rol oynamaktadır. Araştırma, bu enstrümanın Gürcü halk müziğindeki polifonik yapıyı destekleyen önemli bir kültürel ve müzikal araç olduğunu ortaya koymuştur. Panduri, sadece bir müzik aleti değil, Gürcü kültürel kimliğinin önemli bir sembolü olarak kabul edilmektedir. Farklı bölgesel varyasyonları, Gürcistan’ın zengin kültürel çeşitliliğini yansıtmaktadır. Panduri’nin müzik eğitimindeki rolü, bu enstrümanın kültürel mirasın korunmasındaki önemini vurgulamakta ve genç nesillere aktarılmasını sağlamaktadır.