Türkiye’de organolojiye çalgılar ve aksesuarları ile ilgili müzikte yenilik çalışmaları ekseninden bakış

Öz

Türkiye’de organolojinin gelişimi, bu alandaki uygulamaların gelişmesi ile yakından ilişkilidir ve çalgıların tarihi, sınıflandırması, donanım özellikleri, yapım evreleri gibi birçok araştırma alanını içermektedir. Çalışma alanı gereği tarihsel müzikoloji, müzik sosyolojisi, etnomüzikoloji ile birlikte ilerlemektedir. Günümüzde yenilik çalışmaları kapsamında müzik alanında birçok mucit, birçok buluşa imza atmaktadır. Müzik çalgısı yapımı ve tasarımı bu açıdan önemli bir alandır. Ancak daha önemlisi geliştirilen yeni müzik çalgılarının olmasıdır. Türkiye’de özellikle çalgı üzerine yapılan buluş sayısı oldukça azdır. Bu araştırma; Türkiye’de müzik alanında gerçekleştirilen ulusal/uluslararası kapsamdaki buluşları incelemek, analiz etmek ve çalgı alanında yapılan buluşların organoloji alanı içerisinde değerlendirilip değerlendirilemeyeceği konusuna açıklık getirmek amacıyla yapılmıştır. 1996 yılından itibaren müzik alanında Türk Patent ve Marka Kurumu veri tabanına kayıtlı, ulaşılabilen toplam 155 patent/faydalı model türünde (64 adet tescil, 91 adet tescil sürecinde) buluşun yer aldığı tespit edilmiştir. Elde edilen veriler sistematik analiz ile; müzik-teknoloji, müzik araç-gereci, müzik aletleri ve aksesuarları olarak üç boyutta kategorize edilerek incelenmiştir. Yapılan inceleme ve tespitler sonucunda müzik aletleri ve aksesuarları üzerine başvurulan veya gerçekleştirilen buluşların sayısının fazla olmadığı görülmüştür. Bu araştırma, çalgıların gelişim evrelerine, yenilik çalışmaları perspektifinden bakılması açısından önemlidir. Gerçekleştirilen buluşların organolojik açıdan ele alınması, müzikoloji alanına önemli derecede katkı sağlayacaktır. Yapılacak olan niteliksel çalışmalar ile çalgı buluşlarının derinlemesine incelenmesi önerilmektedir.